Hoe was het voor anderen die in de schulden terechtkwamen? Hoe beleefden zij dit en wat deden zij? Klik hieronder op een vraag om ervaringen van anderen te lezen.
71 jaar
‘Als ik iets leuks zie, denk ik van: nou, dat zou ik eigenlijk wel willen hebben. Nou, dan ga ik ervoor sparen. Ik spaar toch wel. Vroeger spaarde ik niet. Dat is ook fout geweest. Maar ja, goed, dat zijn dingen waar je van leert en wat je door kan geven aan een ander. Dus dat doe ik nu wel. Want ik spaar nu elke maand 50 euro. Nou, dat loopt lekker op!’
Vrouw
69 jaar
‘Ik was indertijd heel boos op mijn man, dat hij dood was gegaan. Ik ben er nog steeds boos over, wordt steeds erger. Ik had een tijdlang de urn met zijn as in de woonkamer staan. Uit angst dat schuldeisers die urn zouden meenemen, heb ik hem aan mijn dochter meegegeven. Nu hoef ik niet meer bang te zijn, ik heb het schuldsaneringstraject afgerond en anderhalf jaar geleden kreeg ik voor het eerst mijn AOW-uitkering, met het pensioen van mijn overleden man erbij, voel ik me nu de koning te rijk.’
Vrouw
53 jaar
Het moment dat je schuldenvrij bent: lees in godsnaam voortaan de kleine lettertjes en kijk vooral naar de consequenties voor je financiële situatie, vraag daarbij hulp als je het niet zelf kan.
Man
24 jaar
‘Je moet de juiste beslissingen maken. Nadenken of je je iets kan permitteren of niet. Niet zomaar dingen nemen op je naam. Je moet echt twee keer goed nadenken als je echt iets wil.’
Man
48 jaar
‘Lange tijd werd me opgelegd om met vijftig euro te leven, maar ik leerde niet voor mezelf die budgetten te maken. Om eerst te kijken welke rekeningen betaald moeten worden en dan uit te rekenen wat erover blijft.’ Het moment dat je schuldenvrij bent: bouw een financiële buffer op. Met een buffer kan je ook weer eens uitglijden, zonder buffer niet.
Vrouw
51 jaar
‘Achteraf denk ik, als ik nu zie wat ik aan de schuldeisers betaald heb, dat was minder dan het geld wat ik mee heb gekregen toen ik ontslagen werd. Dus ja, als ik toen had kunnen zeggen van: “Nou, ik heb 25.000 euro, kan ik het daarmee afkopen?” Al die maanden dat je niet geholpen wordt, al die maanden dat je geen hulp zoekt, al die jaren, verdienen anderen aan jou, hè. Want dat is natuurlijk met schulden, er wordt ontzettend veel door anderen aan verdiend en jij hebt er de hoofdpijn van.’
71 jaar
‘Je moet niet denken van: nou, ik betaal volgende maand wel m’n energie. Want die maand erop krijg je hetzelfde wat je die maand ervoor hebt, maar dan moet je twee keer betalen. En zo loopt het gigantisch op, heel snel.’
Vrouw
55 jaar
‘Schulden groeien je boven het hoofd door gebrek aan controle en overzicht. Of dat je het probleem gewoon niet onder ogen wil zien. Bovendien waar moet je heen als je beseft dat je zelf geen oplossing meer hebt? De hulpverlening is niet voor iedereen even toegankelijk, vooral niet als je Nederlands soms wat tekortschiet.’
Vrouw
49 jaar
‘Wat bij schulden ook meespeelt is dat als je eenmaal schulden hebt, het makkelijker wordt om nog meer geld uit te geven, want je hebt toch al een schuld. Net als bij drank, dan kun je ook na een glas denken: ik ben toch de boel aan het verkloten, en er nog eentje nemen… En daarbij, zo’n schuld zet je eigenlijk in een soort wachtstand, hè. Want een schuld maakt ook dat je niet kunt bewegen, dat je op je plek blijft. En dat doen verslavingen ook vaak, dus die twee passen ook heel erg bij elkaar.’
Vrouw
51 jaar
‘Ik ben direct naar de sociale dienst gegaan. In die tijd moest je meedoen aan een verplichte workshop voor mensen met schulden. En toen was gelijk na de eerste ochtend duidelijk dat zij niks voor me konden doen: “want uw huis is nog niet verkocht en er zijn geen problematische schulden.” En ik zei: “Maar er komt een hele grote schuld aan. Die kan ik nooit afbetalen!” “Sorry”, zeiden ze en ik werd naar huis gestuurd.’
Man
48 jaar
‘Kijk, je kan mij uitleggen van je moet dit en dit doen, maar het komt op een bepaalde manier niet aan. Pas als ik het hard heb geleerd, dan denk ik ineens van, oh, maar die persoon had mij daar al lang op gewezen.’
Vrouw
49 jaar
‘Ik weet wel dat vriendinnen met wie ik er weleens over sprak zeiden van: “Maar heeft hij dan niet door dat jij zo veel kleren koopt?”
Dan zei ik van: “Nou nee, want hij vroeg heel af en toe, bijna nooit, maar heel af en toe: hé, heb je een paar nieuwe schoenen aan?” En dan merkte ik dat ik altijd onmiddellijk een smoesje verzon. Op de één of andere manier is onze boekhouding gescheiden. En ik denk dat dat mij heel erg goed uitkwam, want ik kon daardoor gewoon losgaan. Ik hoefde me nooit te verantwoorden. Maar aan de andere kant kun je zeggen dat het juist helemaal niet goed is voor mij. Ik zou eigenlijk gebaat zijn bij een waakhond die zegt van: “Heb je nou alweer een nieuwe trui aan? Mag ik eens even op je bankrekening kijken?” Of: “We zouden toch sparen voor…”
Man
24 jaar
‘Door het collegegeld is mijn schuld opgestapeld. Dat eigenlijk. En ook door leningen en zo. Want je kan ook lenen bij DUO, daardoor is mijn schuld ook opgestapeld. En ik was een keer vergeten dat je je OV en je studiefinanciering op stop moet zetten. Maar ik dacht dat het automatisch ging. En ik moest dat zelf, handmatig doen. Dus daardoor was mijn schuld nog meer omhoog gegaan.’
Man
59 jaar
‘Het interesseerde me allemaal in die tijd geen ene kloot. En dan krijg je inderdaad van de 2.400 euro dat het 9.000 euro wordt. Omdat je nooit hebt gereageerd, je laat de boel de boel, je laat het verslonzen. Ik dacht: van een kale kip valt niet te plukken. Maar ik kan je vertellen: van een kale kip kan je nog steeds plukken, want je trekt dat vel er gewoon af. Dan is het nog kaler en zie je alle ingewanden enzo. En zelfs als het vel eraf is dan kan je nog plukken, want dan kan je een ingewand gebruiken weet je wel. Ja, ik zweer het je.’
Vrouw
44 jaar
‘Ik ben zwart en ik was bang dat hulpverleners vooroordelen over mijn schulden zouden hebben. Zo’n idee van: Het zal wel online bestellen en niet betalen zijn. Nu ik zelf als schuldhulpverlener werk, zie ik meer mensen met een andere achtergrond die die angst hebben. In mijn ogen is de angst onterecht; mijn collega’s helpen witte mensen net zo goed als zwarte mensen. Maar die angst is er dus wel.’
Man
24 jaar
‘Ik zeg heel eerlijk, ik was laks. Ik moest gewoon werk zoeken. En ik moest gewoon aflossen. Dat was het. Dan zou ik niet in deze situatie zijn gekomen.’
Man
59 jaar
‘Mijn inschatting was dat ik de restschuld in vijf jaar af kon lossen. Maar na het tweede jaar, ging de toko waar ik werkte op de fles. En markt, die holde ook achteruit.’
Man
48 jaar
‘Je wilt het dan zo snel mogelijk oplossen, maar misschien maak je dan regelingen die eigenlijk niet te doen zijn. Omdat je dan niet rondkomt qua eten en andere zaken. In zo’n moment van paniek, heb je het overzicht niet.’
Vrouw
51 jaar
‘Ik heb ook wel vervelende reacties gehad, hoor. Van iemand die zei: “Nou, dat is lekker makkelijk. Dan maak je schulden en dan ga je gewoon een paar jaar in de schuldsanering en dan ben je er vanaf.” Nou, dan weet je echt niet waar je over praat. En iemand anders die zei: “Als je nou straks uit de schulden bent, moet je niet zo veel uitgeven.” Nou, ik beet bijna haar kop eraf.’
Vrouw
51 jaar
‘Ik heb een hele tijd gedacht van: ik kan het niet meer, man kwijt, baan kwijt, huis kwijt, ik ben gewoon klaar met de situatie. Ik ben heel erg depressief geworden, natuurlijk aan de antidepressiva gegaan. En natuurlijk de zorg om je kinderen, hoe ze het allemaal redden…’
Vrouw
60 jaar
‘De deurbel heb pas sinds een paar maanden aangesloten en als ie nu gaat, gaat mijn hart als een razende tekeer. Ik ben als de dood voor de deurwaarders.’
Vrouw
44 jaar
‘Doordat ik ziek werd, kon ik mijn betalingsregelingen niet nakomen en zijn de schulden begonnen. Aan mijn ziekte kon ik niets doen en ik had geen betalingsregelingen voor spullen die ik op internet kocht of zo iets, alleen voor naheffingen van de Belasting die ik niet goed in kon schatten. Nu weet ik dat je daar elke maand iets voor apart moet zetten, maar dat wist ik toen niet. Je moet leren van je fouten, als je dat doet, doe je het goed. Dat heb ik nu geleerd en ik heb een studie afgerond en doe nu werk waar ik heel veel voldoening uithaal. Ik ben trots op hoe ik het heb gedaan.’
Vrouw
51 jaar
‘Ik heb ook meegemaakt dat ik op een begrafenis stond en dat ik weer werd opgebeld door een incassobureau en dat ze nog meer wilden en dat ze echt een beetje vervelend werden. Op een gegeven moment schreeuwde ik huilend dat ze me met rust moesten laten. Of later, toen vond ik een tijdelijke baan en op de eerste dag dat ik daar begon was ik natuurlijk hartstikke blij. Toen werd ik ook weer gebeld door iemand van een incassobureau.
Ik zei: “Ja, ik ben vandaag net begonnen met m’n nieuwe baan.”
“Nou, hoeveel uur per week werkt u dan?”
Ik zei: “24 uur per week.”
“Nou, kunt u niet vragen of u meer uur kunt werken?”
Toen dacht ik van: je zit al helemaal op de bodem, en dan krijg je dat soort dingen…’
Vrouw
51 jaar
‘Tijdens de schuldsanering was het dieptepunt dat ik drie jaar geleden met kerst door de Albert Heijn liep en links en rechts werd ingehaald door karren vol. En ik kon alleen maar denken: 11 euro, 11 euro, 11 euro. En ik maar rekenen, rekenen. Nou, dat vond ik echt zo erg.’
Man
24 jaar
‘Ik kan gewoon achter de pc zijn en dan opeens belt iemand me op met een raar nummer en dan neem ik op en dan hoor ik bijvoorbeeld dat het incasso is of zo. En dan denk ik van, nou, shit, weer een incassobureau… Ja, ik ben wel gewoon gestresst over dat ik moet betalen. En ik bezorg allemaal hoofdpijn aan mijn moeder. Dat is ook vervelend voor haar.’
Man
59 jaar
‘Behalve mijn ex-vriendin wist niemand het. Dat was zwaar. Het laatste middel om je kop in het zand te steken, was die drank.‘
Vrouw
46 jaar
‘Wat me wel echt schokte en nog steeds, is hoe anders ik in het leven sta nu ik schulden heb. Helemaal het eerste jaar in de bijstand lag een soort waas over alle dingen. Mijn hele sociale leven lag stil. Ik had geen geld en geen puf voor de etentjes en afspraakjes die ik normaal had en op een gegeven moment nodigden mijn kennissen me niet meer uit. Ik had alleen nog een paar vrienden over die wisten wat speelden. Ik kon ook niet meer goed nadenken, ik snapte de website van de gemeente niet eens meer!’
Vrouw
51 jaar
‘Mensen zeiden: “Jij bent gek, je zit alleen maar voor de schuldsanering te werken.” Toen dacht ik: hoe dom kan je zijn? Straks kom ik eruit en dan heb ik gewoon een baan, hè. En het is goede afleiding, of het nou een baan of vrijwilligerswerk is.’
Vrouw
51 jaar
‘Ik heb om me heen gewoon heel veel mensen gezien zwart erbij werkten. Het enige wat ik weleens deed, was een paar schoenen verkopen voor een paar tientjes op Marktplaats en dat geld op m’n moeders rekening laten storten. Dat is eigenlijk het enige… Want ik durfde het gewoon niet. Ik wist gewoon van: ja, dit is m’n enige kans om eruit te komen.’
Vrouw
51 jaar
‘Laatst vroeg iemand me: “Waarom heb jij het gered en red iemand anders niet?” En dat is toch je netwerk. Dat is echt je netwerk om het vol te houden. Niet per se geld of etentjes of spullen. Ook natuurlijk, is ook fijn, maar met name de steun van je netwerk en dat je goed bezig bent. En dat ze je herinneren aan dat het belangrijk is om je aan de regels te houden.’
Vrouw
51 jaar
‘Ik weet nog dat de eerste maand schuldsanering voorbij was en dat ik echt zoiets had van: yes, ik ben op één zesendertigste, ik ben op weg! En opeens ben je op de helft. En opeens ben je al bijna aan het eind.’
Vrouw
69 jaar
‘Als je naar de winkel gaat, vind je op ooghoogte de A-merken, in het midden de eigen merken, en helemaal onderaan de goedkope artikelen. Om die te zien, moet je vaak op je buik gaan liggen. Wat ook helpt, zijn tips van andere mensen, dat er bij een winkel bijvoorbeeld het fruit niet vers meer is, als je dat aan de chef van de groenten- en fruitafdeling meldt, wil hij het fruit soms wel gratis meegeven. Als je heel goochem bent, koop je een blik conserven bij AH, ga je vervolgens naar de Jumbo verderop waarvan je weet dat dat zelfde blik daar duurder is. Als je dat bij de kassa meldt, krijg je het prijsverschil uitbetaald en het blik gratis. Ten slotte ga je terug naar de AH, lever je het het daar gekochte blik in en vraag je je geld terug. Heb je toch weer wat verdiend.’
Vrouw
53 jaar
Het moment dat je materieel moet overleven: stap over je schaamte heen, regel, ritsel, raak thuis op het internet, meld je aan voor de voedselbank, zoek fondsen, maak gebruik van gemeentelijke en andere regelingen, zoek weggeefsites, zoek alle hulp die je kunt krijgen. Ontwikkel je ritselvaardigheden.
Vrouw
55 jaar
‘Tijdens mijn eerste jaren in Nederland was van alles nog niet geregeld, ook mijn verblijf niet. Dus was ik afhankelijk van allerlei vage bekenden voor werk en onderkomen. Ik werkte op iemand anders zijn naam –waarvoor ik moest betalen – bij schoonmaakbedrijven en wasserijen. Ik verdiende weinig geld voor hard werken op de meest vervelende uren, heel vroeg en heel laat. Van de paar centen die ik overhield, ging het overgrote deel naar de huur, en naar mijn familie in Sierra Leone. Voor mezelf hield ik weinig over. Vaak te weinig’
Vrouw
54 jaar
‘Ik ben iemand die altijd heel inventief is geweest. Ik kan heel veel met heel weinig. Dus ik struinde de markten af voor grote zakken groenten voor 1 euro. Dan haalde ik zes of zeven van die zakken en daar maakte ik meteen heel veel maaltijden van, die ik in de vriezer gooide. Dan had ik voor weinig geld, heel veel maaltijden.’
Vrouw
54 jaar
‘Ik douch iedere dag kort. Wasmiddel kun je zelf maken en groenten kun je zelf kweken. Dat doe ik in een moestuintje bij de volkstuinvereniging, dat is ook goed voor de sociale contacten en leuk om te doen.’
Man
55 jaar
Word actief in de ruileconomie, ruil diensten en diensten met een dichte beurs, regel dat via sites op het internet.
Man
55 jaar
‘Je moest zeven jaar ingeschreven staan om kans te maken op een klein hokje en daar gewoon binnen vier weken een 4-kamerflat voor mijn eigen.’
Vrouw
54 jaar
‘Ik gebruik ’s avonds zo min mogelijk verwarming, maar ik steek kaarsen aan en zit met een dikke trui en een dekentje op de bank. De kaarsen verlichten je huiskamer en verwarmen het met zeker twee graden. Dat scheelt jaarlijks enorm in energiekosten.’
Man
62 jaar
Het moment dat je materieel moet overleven: doe dingen die niet veel kosten of gratis zijn maar waar je toch heel veel aan hebt.
Vrouw
51 jaar
‘Iemand zei me: “Ik ken niemand die met een tientje zo kan toveren als jij.” Ja, dat leer je wel natuurlijk. En je probeert alle mazen van de wet en alle potjes te benutten… Voor mijn zoon heb ik heel lang van Stichting Leergeld schoolspullen gekregen en zij hebben voor een aantal creatieve cursussen voor hem betaald.’
Vrouw
53 jaar
Het moment dat opvoeding en schulden botsen: prent je kinderen in dat schoon en netjes belangrijker is dan merkkleding, je kinderen materieel in de watten willen leggen is verleidelijk, maar ze leren omgaan met geld is veel belangrijker. Bovendien kun je ook op internet aan goedkope merkspullen komen, misschien niet legaal maar so what? Leer dus nee zeggen tegen je kinderen.
Vrouw
44 jaar
‘Wat ik wel altijd gedaan heb, is de huur betalen. Het is al triest dat je schulden hebt, maar in de schulden zitten en op straat staan is nog erger. Je kunt beter huilen met een dak boven je hoofd dan buiten.’
Vrouw
69 jaar
‘Als je niet voor de Voedselbank in aanmerking komt, omdat je net boven de inkomensgrens zit, moet je gas en lichtrekening een paar euro hoger laten maken om net onder die grens te zakken.’
Man
24 jaar
‘Mijn moeder zegt altijd, je moet eerst je vaste lasten betalen voordat je andere dingen kan doen. Dat zegt ze altijd. Ook al is het met je laatste geld, moet je gewoon je vaste lasten betalen. Want dan ben je er vanaf. Dan heb je ook geen stress meer. Dat zegt ze altijd.’
Vrouw
60 jaar
‘Op vrijdagavond komen de aanbiedingsfolders van de Aldi, de Albert Heijn en de Vomar online en die spit ik dan helemaal door. Je gaat er een sport van maken. Vlees altijd voor tien uur ’s ochtends kopen, dan heb je de dagaanbiedingen; als je op de reclames let, kun je zelfs met vijftig euro per week nog af en toe een varkenshaasje eten.’
Vrouw
69 jaar
‘De crematie van mijn overleden man was zo duur dat ik die niet kon betalen. Ja, toen kwamen er incasso’s en deurwaarders, en liep de rekening op tot 10 duizend euro. Nadat mijn man was overleden, had ik ook zoiets van nou ja wat kan het mij verder nog schelen. Ik vluchtte het huis uit, en ik deed wat mensen met schulden vaker doen: post ongelezen opbergen.’
Vrouw
60 jaar
‘In die tijd werkte ik vijf dagen per week bij de slager en in het weekend als toiletjuffrouw op het Rembrandtplein, waar hij me regelmatig om geld voor zijn drugs kwam vragen. Hij bedreigde me, dus dan gaf ik het. De schuld op mijn naam stapelde zich in die jaren op. Op het dieptepunt was het zo’n zeventien, achttienduizend euro. Huurschuld, gas en licht, bestellingen, telefoonrekeningen, alles. En rente over rente en boete op boete natuurlijk.’
Vrouw
49 jaar
‘De schulden zijn eigenlijk ontstaan toen ik een creditcard aanschafte. Dat was een jaar of vijftien geleden. Toen heb ik een hele vakantie in Italië min of meer helemaal op die creditcard betaald. En waarom? Omdat ik in al m’n naïviteit er pas in Italië achter kwam dat bijna alle hotels wilden dat je per creditcard betaalde en niet met je gewone bankpasje of cash. Toen kwam ik terug van vakantie en toen dacht ik: ja, dat komt nog wel een keer, dat betalen. Ik kon dat ook heel makkelijk voor me uitschuiven. En in de loop der jaren is het eigenlijk alleen maar erger geworden en toen kwamen er meer schulden bij. Dat had ermee te maken dat we een auto namen, wat je eigenlijk niet moet doen als je een kleine portemonnee hebt, en ik heb een koopverslaving.’
Man
59 jaar
‘Ja, ik heb het verkopen nog kunnen rekken, met één woning, daar ben ik zelf in gaan zitten. Ik had een goede baan, dat was mijn geluk op dat moment, maar goed, twee woningen, dat werd te gek. Dus die ene, die hebben we kunnen verkopen, onder water, er kwam een restschuld uit, iets van 35.000 euro. En uiteindelijk bleef er, na verkoop van de tweede, een restschuld over van 78.000 euro.’
Vrouw
55 jaar
‘Nadat ik via een omweg in Nederland terecht kwam, kon ik tijdelijk wonen bij een vroegere student van mijn opa. Maar ik moest wel huur betalen. En toen begonnen mijn woon- en geldproblemen pas echt. Ik zwierf van adres naar adres, betaalde huur aan de officiële huurders, maar die voldeden vervolgens zelf vaak niet aan hun verplichting aan de woningbouwvereniging, Daardoor kwam ik meer dan eens met slechts een plastic zakje vol kleren op straat te staan.’
Man
38 jaar
‘Wat ik niet wist, was dat we heel anders tegen financiën keken. Zij trok bij mij in en ik ging er vanuit dat we samen de vaste lasten gingen betalen, maar dat zag zij anders. Dus daar zaten we, ik was opeens elke dag thuis en we hadden heel veel ruzie over het f-woord, financiën. Toen kreeg ik nog maar zeventig procent van mijn laatste inkomen, terwijl de uitgaven gestegen waren. Mijn vriendin woonde bij me in en we hadden spullen nodig voor ons dochtertje dat bijna geboren zou worden.’
Man
62 jaar
‘Een alcoholist heeft nooit geen geld genoeg. Dat is een hele goede aanrader voor mensen die eventueel met geldproblemen zitten hoor: stoppen met drinken. Alcohol gebruiken, dat kan je doen als je een goed salaris hebt en een leuk weekendje maakt en zo. Dan red je het allemaal wel. Maar raak je in die versloebering, zeg maar, als je echt dagelijks alcohol gaat gebruiken, dan ga je helemaal fout. Dan ga je fout.’
Man
59 jaar
‘We waren getrouwd in gemeenschap van goederen, ik had een goede baan, twee kleine kinderen toen. Ik wilde niet dat mijn kinderen op zouden groeien in een schuldsanering situatie, dus ik ben zo achterlijk geweest om te zeggen van, ik neem de schuldenkant helemaal op me, en de batenkant, die delen we wel, de bezittingen en zo.’
Man
48 jaar
Het moment dat je materieel moet overleven: Als je ophoudt met drinken zie je ineens hoeveel geld dat kost.
Man
62 jaar
‘Ik ben heel sociaal. En dan zitten er nog mensen die van heel weinig moeten komen. Als ik boodschappen ga doen neem ik gewoon af en toe kleine dingetjes voor anderen mee, maar daardoor duurt het voor mij natuurlijk langer.’
Vrouw
51 jaar
‘We zijn er allemaal maar een stap vanaf, hè. Als ik naar m’n eigen kinderen kijk. M’n oudste zoon is gepromoveerd op z’n 29e en die heeft een hartstikke goeie baan bij een Amerikaans bedrijf. Z’n vrouw die werkt in de communicatie, ook een universitaire opleiding, ze hebben het hartstikke goed, maar ja…Er kan maar zo maar iets gebeuren hè, met een gigantische hypotheek of zo.’
Vrouw
44 jaar
‘Ik had een baan bij een bank en een prima inkomen, maar niet genoeg om een aanslag van de Belasting te kunnen betalen. Ik spaarde niet, ik zette nooit iets opzij. En als je de optie krijgt om in termijnen te betalen, denk je: waarom zou ik dat niet doen? Toen ik ziek werd en in de WW kwam, kon ik de betaalregelingen niet meer betalen en dan gaat het opeens hard. Een openstaande vordering van dertig euro is na twee maanden opeens honderd euro.’
Man
24 jaar
‘School is niet goedkoop. Het is best wel duur al zeg ik het zelf, want je moet je dienst betalen, je lesgeld en je moet boeken betalen en zo. En een school verwacht ook dat je een laptop hebt en als je die niet hebt, moest je die ook betalen, bijvoorbeeld. Dus ja, school is niet de goedkoopste.’
Man
59 jaar
‘Mijn grootste probleem kwam toen ik zelfstandig ging wonen in de jaren ’80. Als je de huur betaalt op de 28e van de maand, dan heeft de woningbouwvereniging dus al een reden om te zeggen: “Je loopt achter, we gaan een proces beginnen”. De maand is nog niet eens afgelopen! Maar zij hebben de wet aan hun kant en schakelen een deurwaarder in of een incassobureau. Dan begint de trein te rijden. En als de trein één keer rijdt, dan kom je er voorlopig niet meer uit en blijf je erin zitten.’
Vrouw
49 jaar
‘Ik merk dat er een soort oude assertiviteit of eigenwaarde terugkomt en dat ik me wat meer met immateriële zaken ga bezighouden, daar ben ik trots op. Ik heb bijvoorbeeld een mailtje gestuurd naar twee muzikanten die ik heb zien optreden. Heel goede ongeschoolde musici. Die vond ik heel leuk en ik heb ze gevraagd of ik met ze mag samenspelen, ik heb conservatorium gedaan, cello. Daar ben ik dan wel een soort van trots op, dat mailtje. Ik denk dat Jellinek er wel mee te maken heeft, omdat ik zie dat bij al die andere verslaafden dat het gevoel van eigenwaarde heel laag is. Mensen voelen zich echt heel slecht over zichzelf. En dat zijn vaak hele leuke mensen. En dan denk ik van: hè? Je bent hartstikke leuk en je doet zulke leuke dingen en je bent heel getalenteerd, wat erg eigenlijk dat je je zo slecht voelt over jezelf.’
Vrouw
54 jaar
‘Er is maar één iemand die mij nooit heeft laten vallen en dat is mijn ex-schoonmoeder. Het is heel belangrijk dat mensen echt achter je gaan staan. Mijn ex-schoonmoeder, ik noemde haar altijd ‘Mam’, stond altijd achter mij. Dat was heel belangrijk. Ik kon alles uitspreken, echt alles. Ze was ook een geweldige oma voor mijn dochter en over alle opvoedzaken, kon ik met haar goed praten. Ik kon ook uitspreken hoe zwaar het was om allemaal eindjes aan elkaar te knopen. Ook als ik niks had, kon ik een bakje eten bij haar halen. Ze was Indonesisch, dus geloof me, het was erg goed eten. Ze veroordeelde me nooit. Ze was heel praktisch. En we appten heel veel. ’s Ochtends om half zeven had ik al een eerste appje van haar. “Goedemorgen, lieve meid.” Altijd. Als er dan wat was, zei ze eigenlijk meteen: “Kom je straks even een bakje eten halen?”’
Vrouw
49 jaar
‘Ik zou voor andere mensen met schulden willen aanraden om te werken aan hun gevoel van eigenwaarde. Want behalve dat je heel veel geld hebt verloren op de één of andere manier, ook al heb je het aan iets besteed, je verliest meer dan alleen maar geld. Je bent misschien meer kwijt dan alleen maar geld, want je veiligheid, je zekerheid, je gevoel van eigenwaarde, dat is misschien ook aangetast.’
Vrouw
55 jaar
‘Volhouden, met bedrog, teleurstelling en verdriet leren omgaan. Je beperkingen en die van anderen leren inzien. Minder geloof hechten aan glanzende folders. En hulp zoeken, vooral buiten de eigen, maar niet altijd betrouwbare eigen kring.’
Man
59 jaar
‘Uiteindelijk heb ik zelf ook nog bij een paar van die cowboys gewerkt. Op het laatste moment heb ik klanten gewoon belazerd. In het begin niet, maar na een tijdje… Ja, er moet wel brood op de plank komen. Door mijn schulden werd ik eigenlijk gedwongen om provisie schrapen. Het belangrijkste inzicht dat ik heb opgedaan is: Blijf bij jezelf. Ga nooit voorbij je morele grenzen. Steek nooit je kop in het zand van, zo van: dat zal mij niet gebeuren, want het zit in een heel klein hoekje. En vraag op tijd hulp, en dat is een drempel voor veel mensen.’
Man
55 jaar
‘Een van de uitspraken die gedaan is, is wettelijk niet juist. En daar moeten mensen heel goed op letten. Schroom niet om ze op fouten te wijzen. Ik heb me ingelezen. De Deurwaarderswet doorgelezen, de Bijstandswet doorgelezen, een beetje van de Grondwet doorgelezen…’
Vrouw
54 jaar
‘Ik wil mijzelf niet meer zien als iemand die in de problemen raakte, maar iemand die eruit kwam. Dat is een heel groot verschil. Dat is denk ik waar mijn kracht ligt, dat ik kijk naar: wat deed ik ermee en hoe sta ik er nu in? Want als je erin blijft hangen, dan kom je nergens. Dat geldt denk ik voor elk probleem waar je in terechtkomt. Je hebt vaak zelf een aandeel en het gaat altijd om: wat doe je er zelf mee? Daar haal ik mijn bevrediging uit.’
Vrouw
53 jaar
Doe of ontdek waar je goed in bent, bouw dat uit zodat je een mentaal tegenwicht hebt, iets om trots op te zijn.
Vrouw
44 jaar
‘Tijdens de schuldsanering heeft het studeren en het perspectief van een baan in de schuldhulpverlening me geholpen. Verder hielp ik vrienden en familie met schulden, omdat ik wist hoeveel hulp kan betekenen. Dat gaf me een goed gevoel.’
Man
55 jaar
‘Ja, de één is verslaafd, de ander is simpel… Ik bedoel niemand is gelijk, maar we worden allemaal uitgekleed en dat accepteer je op een gegeven moment, omdat er geen andere weg meer is. Als je het niet accepteert, dan pleeg je of zelfmoord of je vermoordt de deurwaarder.’
Man
59 jaar
‘Kijk, we zijn allemaal mensen hè. Dat weet ik, en daar ben ik me van bewust. Ik ben niet beter dan jij en jij bent niet beter dan ik. En daar gaat het om. Als pijn komt, hebben we allebei dezelfde pijn vriend.’
Man
62 jaar
Als je dat niet kunt opbrengen zorg er dan voor dat iemand anders je die discipline oplegt.
Man
48 jaar
Hou er mee op om anderen – je ouders, de maatschappij- de schuld van je situatie te geven, kijk naar jezelf en pak dingen aan. Los problemen op waar je wel invloed op hebt: verslaving, ruzie of wat dan ook.
Man
62 jaar
‘De moed om stappen te gaan zetten, haalde ik uit dat ik vroeger toch een periode heb gehad dat ik bij dezelfde werkgever werkte, echt een aantal jaren, twintig jaar, dat is niet niks! – en dat ik zeker weet dat ik daar gewoon een goede kracht geweest ben.’
Man
55 jaar
Het moment dat je botst met de schuldeisers: als je niet weet hoeveel schuld je bij wie hebt, als je door meerdere deurwaarders wordt aangesproken, als je schulden worden doorverkocht en je weet niet aan wie, als je van het kastje naar de muur wordt gestuurd, als je kortom in het donker tast: maak dan het speelveld zo gelijk mogelijk, informeer je, ken alle regels en wetten, lever tegenspel, denk groot en maak zo de verhoudingen gelijk en wederkerig. Wees weerbaar. Kijk dan, waar je resultaten kan boeken en geniet er van. Ben je het niet eens met wat de deurwaarder doet? Draai de rollen dan eens om en leg beslag op zijn boedel.
Man
48 jaar
Zoek een positief rolmodel, iemand die je hoog hebt zitten en waar je een voorbeeld aan kunt nemen.
Vrouw
54 jaar
‘Gezond eten, dat heb ik eigenlijk altijd gedaan. Als je niet gezond eet, dan draai je je ergens in waar je helemaal niet meer uit kan. Dus ik heb altijd gekeken naar gezond eten.’
Man
48 jaar
Probeer uit je isolement te komen, zoek, doe dingen die niks kosten maar veel opleveren.
71 jaar
‘Ja als je het niet vertelt, schiet het niks op. Wordt het alleen maar erger. En je wordt er goed ziek van. Je wordt er ziek van in je hoofd.’
Vrouw
54 jaar
‘Ik ging niet rekenen hoe hoog mijn schuld was. Dat is informatie waar ik niets aan had. Ik moest kijken: wat is een schuldeiser en wat kan ik ermee doen? Maar het bedrag… Ook nu met de MSNP, ik kijk niet naar het bedrag, maar naar de tijd, want die kan ik overzien.’
Man
38 jaar
‘Bij dingen die je niet durft helpt het om te denken aan wat wel goed is gegaan. Bijvoorbeeld dat ik een aantal maanden na mijn ontslag een sociaal raadslid heb ingeschakeld om een betere ontslagvergoeding te krijgen en dat het me is gelukt. Ik dacht toen dat ik er de kracht niet voor had, maar die heb ik toch ergens gevonden. Blijf ook kijken naar de dingen die wel goed zijn gegaan.’
Vrouw
54 jaar
‘Wat ik heel belangrijk vind is dat je wel hulp vraagt, dat je wel open bent. Maar ook: je moet daarin zelf een actieve rol hebben, om je eigenwaarde weer terug te krijgen. Ik denk dat het voor de hulpverlening ook heel goed is, dat zij samen met de persoon met schulden kijken wat zijn of haar rol in het aanpakken van de schulden kan zijn. Dat zal voor iedereen anders zijn. Zo had ik bijvoorbeeld geen problemen met omgaan met geld. Ik had problemen met het omgaan met schulden.’
Vrouw
69 jaar
‘Luister naar mensen die, als je bij de ingang van de Voedselbank twijfelt of je wel naar binnen zal gaan, tegen je zeggen: “Schat, ik loop zelf ook bij de Voedselbank, kom alsjeblieft binnen, je hoeft je nergens voor te schamen.” Ook toeval speelt een rol, geef er aan toe; als ik in de speeltuin niet met de maatschappelijk werker aan de praat was geraakt, ja wat dan?’
71 jaar
‘Dus ja, ik ben blij dat ik open ben geweest tegen m’n kinderen, en nog steeds. En dat zij ook geen medelijden hebben getoond maar zeggen van: “Ja pa, het is gebeurd. Ga verder.” Alleen, dat stapje verder, dat moet je zelf doen.’
Vrouw
55 jaar
‘Na mijn scheiding ben ik heel veel gaan werken, dat ging ten koste van de opvoeding van mijn zoon. Ik had gewoon geen tijd voor hem. Nu hij zelf een belastingschuld heeft, vind ik het mijn morele plicht om die voor hem te betalen. Uit schuldgevoel, omdat ik er indertijd niet altijd voor hem was.’
Vrouw
46 jaar
‘We zijn wel leuke dingen blijven doen die geen geld kosten, veel naar het park onder andere en gelukkig konden zij met hulp van de gemeente blijven voetballen; super belangrijk dat ze zich tot anderen blijven verhouden.’
Vrouw
44 jaar
‘Ik heb geprobeerd altijd eerlijk te zijn tegenover mijn kinderen over dat ik schulden en weinig geld had, maar het is wel moeilijk om zo vaak nee te verkopen. Soms ging dat er bij mijn zoontje ook niet in. Nu is hij zeventien en heeft hij een bijbaan en ben ik trots op hoe hij het doet. Ik heb hem geleerd om, als hij iets leuks ziet, altijd eerst te denken: Heb ik het nodig? Zo niet: doorlopen. Ik vind dat hij verstandig met geld omgaat.’
Vrouw
46 jaar
‘Ik denk dat mijn kinderen mijn grootste motivatie zijn om er weer bovenop te komen. Tegen hen ben ik altijd open geweest over de situatie. Dat vind ik heel belangrijk, ze voelen toch dat er iets is en anders gaan ze dat misschien op zichzelf betrekken. Dat zou ik iedereen aanraden, wees open.’
Vrouw
49 jaar
‘Ik had een steady schuld van zo’n zevenenhalf duizend euro en ik heb geprobeerd hem af te betalen, maar het was een soort van oeverloos. Het leek wel alsof die schuld nooit kleiner werd. Want dan was ik maandenlang aan het dokken. Vooral veel aan rente. Ja, ik denk tussen de 150 en 200 euro per maand alleen al aan rente. En dan had ik bijvoorbeeld na een jaar tijd, had ik dan bijvoorbeeld weer 1000 euro afbetaald met heel veel moeite. Dus dan hebben we het echt wel over 250, 300 euro per maand wat ik dan betaalde, maar qua schulden schoot je er eigenlijk nauwelijks mee op.’
Vrouw
54 jaar
‘Vanaf 2017 was ik financieel stabiel. Mijn ex-man heeft in 2013 ons huis verlaten, alleen de echtscheiding was er nog niet door. Dat liep heel moeizaam, omdat we niet tot een ouderschapsplan konden komen. Uiteindelijk is de scheiding zonder ouderschapsplan officieel verklaard. Daarna heb ik nog netjes die tweeënhalf jaar gewacht, omdat deurwaarders tweeënhalf jaar de tijd hebben om dan nog te mogen aankloppen.’
Man
55 jaar
Met een persoonlijk faillissement kun je dingen in gang zetten die in je voordeel zijn, kortstondig. Onderzoek het, informeer je.
Man
24 jaar
‘Ik ben hier heel open over. Ik heb het gewoon tegen mijn vrienden gezegd. Weet je, ze zijn gewoon op de hoogte. Ik heb ze gezegd van, als jullie schulden hebben, boven 20K of 30K of zo, gaan jullie gewoon naar die schuldhulpverlener, dan gaan ze je helpen. Als ze nog vragen aan me hebben, kan ik hen antwoord geven.’
Vrouw
49 jaar
‘Bij gigantische bedragen dacht ik van: weet je wat, dan doe ik het nu en dan ga ik het heel trouw elke maand afbetalen. Ik kan per maand ongeveer 500, 600 euro afbetalen aan die schuld. Maar vervolgens deed ik dat niet. Het was een soort emotionele weerzin ertegen. Het is soms echt fijn om iets te kunnen doen of iets te kunnen uitgeven. Een vakantie of een cursus of een behandeling voor je kind. Maar dat na afloop terug moeten betalen… Dan wordt geld iets abstracts. Dan is het niet meer van: wat fijn dat ik nu met deze 600 euro deze rijlessen voor zoon afbetaal. Nee, verdomme, ik moet 600 euro afbetalen aan mijn schuld.’
Man
59 jaar
‘Op een gegeven moment heb ik al mijn schuldeisers gebeld, wilden ze niks meer met me te maken hebben. Dat komt vooral door mijn stem verheffen aan de telefoon. Dat is niet slim van mij, dat is geen politieke aanpak. Je kan op verschillende manieren zeggen dat iemand een klootzak is, zonder ze pijn te doen en op een nette manier. En dat deed ik vroeger nooit, ik heb ze nooit op een nette manier verteld hoe mijn probleem in elkaar zat, en dat is wel heel belangrijk.’
Man
59 jaar
‘Ja, door heel het gedoe, dat ik woonde in de opvang, dan leer je je vrienden kennen. Zelfs voor sommige familieleden was het teveel, tussen aanhalingstekens, en beneden dus stand, vrij vertaald. Ja, dan maar niet hoor.’
Vrouw
54 jaar
‘Van sociaal contact word je blij, dus dat is heel belangrijk. Ik zeg dat ik graag kom, maar geen cadeautje kan kopen. Je schaamt je wel, maar daar moet je je overheen zetten. Mensen vinden het vaak niet erg. Ze willen gewoon dat komt.’
Man
55 jaar
Het moment dat je materieel moet overleven: accepteer dat anderen financieel er op vooruit gaan en jij niet.
Vrouw
44 jaar
‘Mijn ouders zijn overleden toen ik nog best jong was en mijn zus heeft de rol van ouder op zich genomen. Haar heb ik op een gegeven moment verteld dat ik schulden had. Zij stopte me wat extra’s toe op de verjaardagen van mijn kinderen of kwam uitgebreid voor me koken als ik jarig was. Ik kon haar altijd bellen als ik in de put zat. Haar steun betekende onbeschrijfelijk veel voor me en ik zou het iedereen in de schulden aanraden: zoek een steunpilaar en als je geen vrienden of familie hebt die die rol kunnen vervullen, dan zijn er ook vrijwilligers die dat goed kunnen.’
Vrouw
55 jaar
‘Voordat ik trouwde was mijn leven een en al chaos. Door mijn huwelijk leek aan die stress een einde te komen. Mijn man en ik gingen samen naar de kerk en maakten na verloop van tijd deel uit van een hechte gemeenschap. We kregen een kind en waren gelukkig. De klad kwam erin toen de belastingdienst ineens op de stoep stond. Mijn man, hij werkte als zelfstandige, bleek jarenlang geen belasting te hebben afgedragen. Over wat er toen gebeurde, kan ik een lang verhaal vertellen maar het komt er in het kort op neer dat ik niets meer had: geen man, geen kerkgenoten, geen vrienden maar wel een kind om voor te zorgen.’
Vrouw
53 jaar
Het moment dat de schulden je mentaal boven het hoofd groeien: blijf in je sociale leven zoveel mogelijk doen wat je deed, wees/blijf actief in het leven staan, blijf niet hangen in je angst en in het niet willen weten. Isoleer je niet.
Man
24 jaar
‘Ik was uiteindelijk wel blij dat ze bij mij aan de deur kwamen. Want ja, eindelijk zijn er toch wel mensen die mij willen helpen. En ik wou eigenlijk weten hoe die processen echt werken.’
Man
48 jaar
Het moment dat de schulden je mentaal boven het hoofd groeien: ga het niet zelf zitten regelen, schakel iemand in die namens jou de onderhandelingen voert. Zo iemand krijgt veel meer voor elkaar dan jij met je lage status en belast verleden. Zodra je iemand inschakelt zien de schuldeisers je plotseling weer als een normaal mens, terwijl ze je daarvoor alleen maar zagen als een beurs waar ze zoveel mogelijk geld uit wilden halen. Van hulp krijg je rust en ineens ben je dan weer een mens met wie schuldeisers dan rekening (moeten) houden.
Man
38 jaar
‘Ik heb wel aan de bel getrokken bij mijn huisarts. Al vrij in het begin, toen alles tegelijk op me afkwam. Je kunt je maar beter kwetsbaar opstellen, dan kom je eerder bij de hulp die je nodig hebt.’
Vrouw
55 jaar
‘Na mijn scheiding – ik ben tien jaar getrouwd geweest met een witte man – begon het hele circus van omzwervingen weer. Alleen had ik nu een kind om voor te zorgen. Het werd me op gegeven moment allemaal te veel, en ik dreigde door te draaien. Wanhopig stapte ik toen naar de hulpverlening.’
Vrouw
60 jaar
‘Ik ging me eigen opsluiten. De gordijnen dicht, de deur op slot. Op een gegeven moment ging het niet meer. Ik kon niet slapen, voelde me niet goed en ik vond het verschrikkelijk dat ik niets eens mijn kleinkinderen bij me durfde te laten logeren. Als een van mijn twee dochters me vroeg of de kinderen een nachtje mochten blijven, zei ik altijd: “Ja, tuurlijk!”, blij dat ik eindelijk een huis had. Maar dan zei ik uiteindelijk met een smoesje af. Ik was bang dat dan precies een of andere schuldeiser langs zou komen. Toen ben ik naar de huisarts gegaan. Die vroeg me of het geen goed idee was om met maatschappelijk werk te gaan praten en te kijken of we mijn financiële problemen konden oplossen. Nu heb ik spijt dat ik dat niet eerder heb gedaan.’
Man
59 jaar
‘Ik ben in november 2013 in die opvang gekomen, en dan word je klaargemaakt voor de volgende fase, dan krijg je een eigen kamer, dat heet Herstart, en dan wordt er in feite gekeken van, wat heb je nodig? Daar kwam dus een trauma boven water. (…) Ik ben in m’n jeugd misbruikt, en als je achteraf kijkt, is dat eigenlijk leidend geweest in mijn hele leven. Ik ben ook gepest op school.’
Man
62 jaar
‘Op een gegeven moment ging ik nadenken, waar ligt het nou aan? Op welke manier word ik gelukkig? En dat bleek gewoon dat ik gewoon mijn eigen zelf weer moest zijn. En daar hoort geen drinken bij en daar horen geen drugs bij. Dat vind ik heel belangrijk. Of je doet het goed, of we nokken ermee, dacht ik. Maar ik wil nog lekker jaren mee.’
Man
59 jaar
‘Ik had het Leger des Heils in paniek opgebeld. Binnen een uur stond een vervangende ambulant woonbegeleider op de stoep hier. Hij zei: “Wat voor begeleiding heb jij?”
Ik zei: “Nou, die en die stagiaire.”
“Ja, ik snap het wel,” zei hij, “jij bent verbaal heel sterk. Jij kan heel gestructureerd dingen uitleggen. Maar we gaan in eerste instantie andere begeleiding regelen.” Dat was heel snel gebeurd.’
Man
24 jaar
‘Dankzij mijn schuldhulpverlener ben ik beter met mijn geld omgegaan en ik kijk nu ook hoeveel ik uitgeef in een maand of in een week. En wat ik nog overhoud om te sparen en ook voor mijn vast lasten. Dus ik heb nu wel meer overzicht in hoe ik met mijn geld omga, dus dat is wel belangrijk.’
Man
59 jaar
‘Eind 2015 kreeg ik een woning en dat ging twee maanden goed. De ene na de andere deurwaarder kreeg ik op de stoep hier. Waarvan één met politie. Ik dacht, wacht even, dat kan niet, waar is dat beschermingsbewind dan voor? Ik moest ook elke dinsdag maar afwachten of mijn leefgeld gestort was, ook zoiets geks. Uiteindelijk barste de bom. Want ik stond geboekt als uitkeringsfraudeur. Uitkering stopgezet, huurtoeslag stop, zorgtoeslag stop, de Belastingdienst bellen. Ik had goud bij die Belastingdienst, bij die meneer die ik toen aan de telefoon had. Hij belde me een paar uur later terug en hij zegt, bestaat dat beschermingsbewind van u wel? Als ik u een tip mag geven, zegt hij, nu in gang zetten dat u een andere bewindvoerder krijgt, moet via de rechter, nagel ze aan de hoogste boom.’
Man
59 jaar
‘Toen ging ik door mijn rug, hernia. En ik had toen nog een huisarts in Hendrik-Ido-Ambacht en die zei ook, het is onverantwoord dat je buiten gaat liggen. Hij had een verklaring opgemaakt, toen kreeg ik vast bed binnen bij het Leger des Heils, ik kon geen kant uit. Dan wordt daar een plan gemaakt, het eerste wat je dan moet doen, dat is schuldhulp. En mijn schuld was opgelopen tot 120.000 euro.’
Vrouw
54 jaar
‘Niet iedereen bij de schuldhulporganisatie waar ik me liet informeren, was even goed of sloot aan bij mijn manier van werken. Maar op een gegeven moment had ik een contactpersoon die ik heel goed vond en die heel veel goede informatie gaf. Met hem had ik ook een goede samenwerking, waarin hij mij op weg hielp om zelf dingen op te pakken. Het schrijven van brieven aan schuldeisers bijvoorbeeld. We hebben samengewerkt tot ik het moment dat ik hem niet meer nodig had. Zijn werkwijze is voor mij heel waardevol geweest.’
Vrouw
60 jaar
‘Mijn eigen bewindvoerder houd ik daarna (als het formele Wsnp-traject stopt, red.) nog aan hoor. Ik ga mezelf niet gelijk in het diepe gooien. Te vaak hoor ik van mensen die zich gelijk miljonair voelen en na een paar maanden weer in de schulden zitten, dat risico wil ik niet lopen.’
Vrouw
44 jaar
‘Ik heb het idee dat door over je schulden te vertellen, de schulden zich ook eerder oplossen. De hulp kan dan uit onverwachte hoeken komen. Van een buurvrouw, van een ver familielid. Des te meer mensen erover weten, des te meer mensen je kunnen helpen eruit te komen.’
Vrouw
51 jaar
‘Toen alle schulden bekend waren is die schuldhulpverlener van de sociale dienst met mij het hele traject naar het minnelijke bewind, minnelijke schikking ingegaan. Want dat moet eerst. Nou, dat duurt maanden alles bij elkaar halen, je moet heel veel brieven schrijven. Uiteindelijk waren alle schuldeisers akkoord, behalve de hypotheekbank. Ja, snap ik ook wel. 313.000 euro. Die dachten natuurlijk van: laat haar maar de rest van haar leven betalen. Nou, dan ga je het WSNP-traject in. Daar gaat ook weer een hele tijd overheen, dan moet je weer alles aandragen: kopieën, brieven… Volgens mij moest ik ook een motivatie schrijven voor de WSNP. En op een gegeven moment kreeg ik een telefoontje: “Volgende week is de zitting van de WSNP, het is niet gezegd dat je erin komt, maar we hopen het voor je.” Dat vond ik heel lief.’
Vrouw
44 jaar
‘Mijn schuldhulpverlener is bij mij thuisgekomen om stukken op te halen, omdat ik niet kon lopen en zij heeft echt alles voor me gedaan. Zij heeft een stap extra voor me gezet en dat had ik op dat moment heel erg nodig. Ik heb zoveel aan haar hulp gehad, dat ik tijdens het revalideren besloot om de opleiding Schuldhulp en maatschappelijke dienstverlening ben gaan doen. Nu werk ik zelf als schuldhulpverlener en zie ik het van de andere kant: er zijn mensen die heel zelfstandig hun schulden kunnen en willen aanpakken en er zijn mensen wiens hand je niet los kunt laten.’
Man
59 jaar
‘Ik heb weleens gehad dat ik iets kocht, iets bestelde en dat mijn bewindvoerder een dag later zei: “Dat gaat niet door, die trekken we terug!” Ik denk ik een Postcode Loterij wilde hebben, één keer per maand, en ik had al getekend hè! Dan is het wel handig hoor zo’n bewindvoerder. Die kan opbellen en zeggen: “Ik ben de bewindvoerder, dat gaat echt niet door.” Als ik dat persoonlijk had gedaan en had gezegd: “Weet u, ik heb gisteren getekend maar ik heb vandaag spijt. Eigenlijk is het niet goed voor me.” Dan hadden ze bij de Postcode Loterij gezegd: “Niets mee te maken, u heeft getekend en het blijft staan.”’
Vrouw
60 jaar
‘Ik heb een topper van een bewindvoerder. Hij is menselijk. Ik heb zes kleinkinderen dus ik heb zes keer per jaar een cadeautje nodig, met hem is dat die vier jaar dat ik hem nu ken, altijd gelukt. Hij denkt echt mee over dat soort dingen. Ook over mijn hondje, mijn allessie. Als die naar de dierenarts moet, neemt de dierenarts contact op met mijn bewindvoerder en regelen ze dat.’
Man
48 jaar
Je hebt goede en slechte bewindvoerders. Veranderen van bewindvoerder kan, als je bijvoorbeeld geen vertrouwen hebt in de bewindvoerder, of als er slechte communicatie is.
Man
55 jaar
‘Je maakt zo vaak mee dat je binnen een jaar zes of zeven verschillende mensen ziet. En dat moet vertrouwen wekken dan?’
Man
38 jaar
‘Een budgetcoach inschakelen was een goed idee. Met deze vrouw hebben we alle twee een goede klik, dat is heel belangrijk. Ik merk nu al dat het meer iets van ons samen wordt, de hele situatie. We krijgen ook alle twee huiswerk en daar herinneren we elkaar aan, dat motiveert ook. Samen met haar hebben we voor het eerst in lange tijd weer een overzicht gemaakt van wat erin komt en wat eruit gaat. Een belangrijk advies dat de budgetcoach aan mijn vriendin gaf, was om een deel van de verantwoordelijkheid voor de financiën weer aan mij te geven. Ik durfde het niet meer, bellen met instanties en zo, maar dat moet ik weer leren.
Man
55 jaar
‘Je moet roeien met de riemen die je hebt dus hier een beetje en daar wat en maar kijken. Want voor de rest, van de gemeente of van de schuldeisers of van, hoef je niks te verwachten.’
Man
38 jaar
‘Ik dacht: laat ik naar de bank gaan, misschien kunnen zij me helpen vanuit een soort maatschappelijke functie. Nooit doen. Niet naar de bank gaan als je geldproblemen hebt. Een week later hadden ze de hele boel bevroren en kon ik helemaal niets meer.’
Man
24 jaar
‘Ik wou gewoon niet betalen, dat zeg ik heel eerlijk. Maar ja, mijn schuldhulpverlener die heeft me gewoon steun gegeven. En ik ben heel erg blij dat ze me hebben geholpen, dat wel. En dat ze me nu nog steeds helpen.’
Man
38 jaar
‘Ik heb een aantal maanden na mijn ontslag een sociaal raadslid ingeschakeld om een betere ontslagvergoeding te krijgen en dat het me is gelukt. Ik dacht toen dat ik er de kracht niet voor had, maar die heb ik toch ergens gevonden.’
Vrouw
55 jaar
‘Nog in Liberia deed de vriendin van mijn moeder al wat in haar vermogen lag om mij te helpen. Maar ze had wel een paar kinderen om te onderhouden, dus ze kon niet heel veel voor me doen. Ook mijn sugardaddy heeft me geholpen, dankzij hem kon ik naar school. Wel vroeg hij daarvoor een tegenprestatie, net als al die mensen in Nederland bij wie ik een kamer kon huren of wier naam ik mocht lenen om aan werk te komen. Veel steun kreeg ik van mijn ex-man – nog steeds – maar vooral van een maatschappelijk werker die ik min meer bij toeval tegenkwam. Zij was mijn reddende engel. Als sociaal werker van de Stichting Dynamo regelde ze samen met mij van alles op het gebied van huisvesting, financiën, vrijwilligerswerk en gezelschap. Misschien wel het belangrijkste is dat ze me vroeg wat ik zelf wilde.’
Vrouw
54 jaar
‘Het is bizar, maar sommige schuldeisers lappen de regels voor de beslagvrije voet aan hun laars. Op een bepaald bedrag, de beslagvrije voet, mogen schuldeisers namelijk geen beslag leggen. Nadat ik hier uitleg over had gekregen en wist hoe hoog dit bedrag voor mij was, wist ik hoe ik hier met mijn vaste lasten onder kon blijven. Bij onterechte beslagleggingen, kon ik meteen hulp inschakelen van sociale raadslieden.’
Man
62 jaar
‘Ik ben een keer met een financieel beheerder gestopt. Dat kwam omdat hij precies de verkeerde dingen tegen me zei. Die zei bijvoorbeeld: “Nou, anders ga je maar naar je vriendjes toe onder de brug.” En dat heeft me pijn gedaan, want dat soort vriendjes heb ik niet. Zo’n opmerking heb je ook helemaal niks aan natuurlijk.’
71 jaar
‘Ik ben bij SchuldHulpMaatje zo verschrikkelijk goed geholpen. Dat zijn allemaal vrijwilligers hè. En er kwam dus een maatje. Ik heb nog contact met hem. Hij komt af en toe nog eens koffiedrinken. En die zei ‘Dick, we doen het rustig aan, stap voor stap.’ Hij is begonnen met de belastingpapieren, met alles te sorteren. Hij kwam twee keer in de week, en later een keer per week, twee keer werd teveel voor mij.’
Vrouw
54 jaar
‘Ik heb wel heel veel gehad aan de informatie van schuldhulpverlening, hoor. Schuldeisers bluffen heel veel, bijvoorbeeld met dat ze je huis gaan leeghalen, maar dat willen ze helemaal niet. De schuldhulpverleners die ik sprak, zeiden: “Van die dreiging moet je je niks aan trekken. Dat kost hun alleen maar geld. Ze hebben daar niets aan.” Vanaf het moment dat ik dat wist, zei ik: “Kom maar binnen.” Ik liet ze gewoon binnen en zei: “Zeg maar wat je hebben wil. Maar geld is er niet.” Dus ik ging ook terug bluffen.’
71 jaar
‘De PCI heeft ook een deel van mijn schulden betaald. Dat is van de kerk. Vroeger noemden ze dat het Armenfonds. Die betaalden een schuld voor mij af en ik betaalde hen elke maand 50 euro, als dat die maand kon. Dat overlegde ik dan met m’n Schuldhulpmaatje, en die zei ‘Dick, het kan wel.’ Of die zei ‘Dick, deze maand niet, want er komt nog iets aan.’ Dus ik werd daarin heel goed begeleid.’
Man
59 jaar
‘Ik ben dus van de hel in de hemel gekomen met die nieuwe gasten. Zo goed, zo persoonlijk, wow. Ik kon er de klok op gelijk zetten dat mijn leefgeld erop stond, ik kreeg inzicht in de beheerrekening, ik kon precies zien wat er allemaal uit ging. Ik kreeg toegang tot internetbankieren, zelfs, dat vertrouwden ze me na twee maanden al toe. Dus ik kon op marktplaats dingetjes doen, schijnt niet gebruikelijk te zijn, en de WSNP pikte dat.’